Erken Çocukluk Eğitiminin Önemi

ERKEN ÇOCUKLUK

Erken Çocukluk Eğitiminin Önemi

Çeşitli alanlarda yapılan son bilimsel araştırmalar, çocuğun gelişiminde 0-6 yaşın en kritik dönem olduğunu belirtmektedir. Erken çocukluk dönemi çocukta öğrenmenin en yoğun olduğu, kültürel normların geliştiği ve temel alışkanlıkların edinildiği dönemdir.

Erken yaşlarda beyindeki hızlı gelişme sayesinde, insanın yaşamı boyunca sağlığını, öğrenme becerilerini ve davranışlarını etkileyecek temeller atılır. Çocuğun bilişsel yetenekleri bu dönemde gelişmekte, sosyal, duygusal ve fiziksel gelişim de buna paralellik göstermektedir.

Erken Çocukluk eğitimlerinin çocuklar üzerinde birçok olumlu etkileri bulunmaktadır. Bu etkilere farklı kazanım alanları açısından bakıldığında, oldukça kapsamlı ve derin etkiler olduğu görülmektedir. Erken çocukluk eğitimi sayesinde:

1. Sosyal ve duygusal gelişim alanında, çocukların hoşgörü ve empati becerileri gelişir, farklılıklara saygı göstermeyi ve toplumsal yaşamın iyileştirilmesinde ve korunmasında sorumluluk alabilmeyi öğrenirler.
2. Bilişsel alanda, çocukların matematiksel ve konumsal algıları artar, problem çözebilme ve dikkat becerileri gibi ileriki hayatlarında akademik ve mesleki yaşantılarını olumlu etkileyecek noktalar hızlı bir biçimde gelişir.
3. Dil alanında ise, çocuklar sesleri ayırt etmeyi, konuşurken sesini doğru kullanabilmeyi ve kendini sözel olarak ifade edebilmeyi öğrenir. Dili en doğru şekilde kullanarak kendini sözel olarak uygun bir şekilde ifade eder, dinlediklerini analiz ederek çeşitli yollarla ifade eder ve erken çocukluk eğitimi boyunca duyduğu değişik sözcüklerle sözcük dağarcığını geliştirir.
4. Psikomotor alanında,  çocuklar hem çeşitli materyaller eşliğinde hem de eğitimcilerin rehberliğinde fiziksel gelişimin temelini oluşturan küçük ve büyük kaslarını doğru kullanabilmeyi öğrenirler. Bu sayede bedensel, el-göz  koordinasyonu olduğu kadar denge de gerektiren belli hareketleri yapabilirler.
5. Çocukların bağımsız hareket edebilmelerinde ve özgüvenlerini kazanmalarında büyük rol oynayan özbakım becerileri erken çocukluk eğitimi aracılığı ile hızlıca gelişmektedir.  Bu sayede, temizlik kurallarını uygulamayı, giysilerini tek başına giymeyi ve çıkarabilmeyi, doğru beslenmeyi ve kendini kazalardan ve tehlikelerden koruyabilmeyi öğrenir.

Çocuğunuzla Kaliteli Zaman Geçirme Önerileri

Çocuklar doğduklarından itibaren beslenme ve bakım konusunda anne-babalarına ihtiyaç duyarlar. Oysa duygusal olarak, kişilik gelişimi ve özgüven gelişimi açısından da ihtiyaçları vardır anne-babalarına... Ancak özellikle çalışan anne-babalar günlük hayatın koşuşturması içinde sık sık çocuklarına vakit ayıramamaktan yakınırlar. Aslında çocuğun ihtiyacı olan, sürenin uzunluğu değil, birlikteliğin niteliğidir. Böyle düşünüldüğünde ona ayıracağınız günde 15-20 dakikanız elbette ki var olacaktır.

0-2 YAŞ DÖNEMİ

0-2 yaş çocukları, hayatın güven ve bağlanma dönemindedir. Bu süreç çocuğun aynı zamanda dünyayı tanıyacağı, sözel ve motor becerilerini geliştireceği yıllardır. Bu dönemde göz teması kurmak oldukça önemlidir. Çocukla birlikte onun dil gelişimini destekleyici şekilde oyunlar oynarken konuşmak gerekir. Oyun sırasında başka bir şeyle İlgilenmek, oyunu aniden kesip ortamdan uzaklaşmak, çocuğun güven duygusuna zarar verebilir. Anne-baba-çocuk İlişkisini ve çocuğun kendine olan güvenini arttırmak İçin, oyunlar ve birliktelikler süresince, ona başardıklarını fark ettirmek ve olumlu geri bildirimlerde bulunmak gerekir.

3 YAŞ DÖNEMİ

3 yaş ve sonrası çocuklarda oyunlar belli limitlerle sınırlandırılabilir. Bu sınırlar çocuğun yaşına uygun şekilde anlaşılır olarak belirlenir. Örneğin; çocuk bir oyunla sınırlandırılabilir. Oyunlar ise çocuğun zihinsel gelişimini destekleyici "hayali oyunlar" şeklinde olabilir. Hamurla, kumla, legolarla oynamak ve boyalarla resim yapmak çocuğun hayal gücünü geliştirir.

4-5 YAŞ DÖNEMİ

4-5 yaş itibariyle çocuğun özdeşim figürü olan hemcinsi ebeveyniyle İlişkisi ve paylaşımları oldukça önem kazanır. Kız çocuğu anneyle mutfakta yemek yapmaktan, erkek çocuğu İse babasıyla eşya tamir etmekten vs. oldukça keyif alır. Yine bu dönemde çocukların kas becerilerinin ve hayal dünyalarının gelişimiyle sanatsal faaliyetler; resim yapma, kesme-yapıştırma, birlikte boyama yapma, resimli hikâyeleri birlikte yorumlama gibi oyunlar oynanabilir. Ayrıca çocukta anne-baba gibi davranma eğilimi bu dönemde artış gösterir.

İLKOKUL ÇAĞI

Okul çocuğu artık kendinin ve İsteklerinin farkındadır. Bu dönemde onunla aktivite planını paylaşmak, ondan beklentilerini almak ve hatta uygun zaman ve aktiviteyi planlaması yönünde onu teşvik ederek sorumluluk vermek doğrudur. Bu yaş çocuklara aktivite önerisi sorulduğunda seçenekler; televizyon seyretmek, bilgisayar oynamak, alışveriş yapmak ve sinemaya gitmek olabilir. Bazen bu talepler, aileleri çıkmazda bırakabilir. Çünkü çocukları mümkün olduğunca farklı aktivitelere teşvik etmek gerekir. Televizyon izlerken veya bilgisayar oynarken önemli olan, bu süreci herkesin ekrana baktığı, sessiz geçirilen bir süre olmaktan kurtarmaktır. Bu zamanlarda onunla fikir alışverişinde bulunmayı, yani birlikte iletişim içinde olmayı ve mümkün olduğunca çok fazla göz teması kurmayı unutmamalısınız. Bu yaş grubunda alternatifler aileler tarafından kutu oyunları olarak tercih edilmelidir.

Derleme (NPİSTANBUL Nöropsikiyatri Hastanesi Uzm. Psikologu Hande Sinirlioğlu Ertaş, Bebeğim ve Biz Dergisi)